πλανήτης

πλανήτης
(Αστρον.). Ουράνιο σώμα ετερόφωτο, που στρέφεται γύρω από τον Ήλιο. Εξαιτίας της κίνησης αυτής, οι π. φαίνονται να μετακινούνται στην ουράνια σφαίρα, σε αντίθεση προς τους άλλους αστέρες, τους απλανείς, που φαίνονται ακίνητοι στον ουράνιο θόλο και διατηρούν σταθερές τις αμοιβαίες αποστάσεις και τις θέσεις τους. Οι π. αποτελούνται γενικά από υλικά πυκνής μάζας, έχουν σχήμα σφαιροειδές και στρέφονται γύρω από τον Ήλιο διαγράφοντας κλειστή τροχιά. Αν και δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την ύπαρξη στο σύμπαν και άλλων παρόμοιων σωμάτων που να περιστρέφονται γύρω από έναν αστέρα, μέχρι σήμερα γνωρίζουμε μόνο εννέα π., που ανήκουν όλοι στο ηλιακό σύστημα και περιστρέφονται γύρω από τον Ήλιο. Οι π. αυτοί, κατά σειρά απόστασης από τον Ήλιο, είναι: ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη, ο Άρης, ο Ζευς, ο Κρόνος, ο Ουρανός, ο Ποσειδών και ο Πλούτων. Από αυτούς η Αφροδίτη και ο Ζευς και συχνά ο Άρης μπορούν να αποκτήσουν λαμπρότητα κατά πολύ μεγαλύτερη και από τους λαμπρότερους απλανείς αστέρες. Μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία έχει διαπιστωθεί ένα μέγα πλήθος μικρών ουράνιων σωμάτων, που περιστρέφονται γύρω από τον Ήλιο. Τα σώματα αυτά ονομάστηκαν αστεροειδείς ή μικροί πλανήτες για τις σχετικά μικρές διαστάσεις τους. Οι αρχαίοι θεωρούσαν ότι οι π. ήταν επτά, δηλαδή ο Ήλιος, η Σελήνη, ο Ερμής, η Αφροδίτη, ο Άρης, ο Ζευς και ο Κρόνος. Πίστευαν ακόμα ότι περιστρέφονται γύρω από τη Γη. Η θεωρία αυτή, γνωστή ως γεωκεντρική, αντικαταστάθηκε πολύ αργότερα από την ηλιοκεντρική, που τη διατύπωσε ο Κοπέρνικος, σύμφωνα με την οποία όλοι οι π., συμπεριλαμβανόμενης και της Γης, περιστρέφονται γύρω από τον Ήλιο, ενώ η Σελήνη, ως δορυφόρος της Γης, περιστρέφεται γύρω από τη Γη. Η θεωρία αυτή, αν και ήταν γνωστή στους αρχαίους Έλληνες φιλόσοφους και προπαντός στον Αρίσταρχο, σήμερα είναι γνωστή ως θεωρία του Κοπέρνικου, γιατί ο Κοπέρνικος μελέτησε τις κινήσεις των π. και αναγνώρισε την κεντρική θέση που κατέχει ο Ήλιος γύρω από τον οποίο κινούνται οι π. Εφόσον ο Ήλιος και η Σελήνη δεν είναι π., ενώ αντίθετα η Γη είναι και αυτή ένας π., ο αριθμός των π. περιορίστηκε σε έξι. Ακολούθως οι αριθμοί τους αυξήθηκαν σε εννέα με την ανακάλυψη των νέων π., του Ουρανού (1781), του Ποσειδώνα (1846) και του Πλούτωνα (1930). Ο πλανήτης Δίας (φωτ. ΑΠΕ).
* * *
ο, ΝΜΑ, δωρ. τ. πλανάτας Α
1. (ως ουσ. και ως επίθ.) ο περιπλανώμενος
2. (κυρίως στον πληθ.) οι πλανήτες
αστρον. ετερόφωτα ουράνια σώματα τού ηλιακού συστήματος τα οποία διαγράφουν τροχιά γύρω από τον Ήλιο
νεοελλ.
φρ. α) «μικρός πλανήτης»
αστρον. κάθε πλανήτης από το σύνολο τών αστεροειδών
β) «κατώτερος πλανήτης»
αστρον. πλανήτης ο οποίος εκτελεί την τροχιά του στο εσωτερικό τής τροχιάς τής Γης και συνεπώς βρίσκεται πιο κοντά στον Ήλιο από ό,τι η Γη
γ) «δευτερεύων πλανήτης»
αστρον. δορυφόρος, σώμα το οποίο περιφέρεται γύρω από άλλον πλανήτη
δ) «ανώτερος πλανήτης»
αστρον. πλανήτης τού οποίου η τροχιά βρίσκεται έξω από τη γήινη και συνεπώς βρίσκεται πιο μακριά από τον Ήλιο από ό,τι η Γη
ε) «πλανήτης Χ»
αστρον. υποθετικός πλανήτης τού ηλιακού μας συστήματος, δέκατος κατά σειρά απόστασης από τον Ήλιο, η άποψη για την ύπαρξη τού οποίου είχε υποστηριχθεί με βάση ορισμένους υπολογισμούς τών επιδράσεών του στις τροχιές τού κομήτη τού Χάλεϋ και τών πλανητών Ποσειδώνα και Πλούτωνα, υπολογισμούς που τελικά αποδείχθηκε ότι δεν ευσταθούσαν
αρχ.
φρ. «πυρετοί πλανῆται» — πυρετοί που εμφανίζονται σε άτακτους, δηλ. ακανόνιστους παροξυσμούς.
[ΕΤΥΜΟΛ. < πλάνης, -ητος + κατάλ. -ης].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Look at other dictionaries:

  • πλανήτης — masc nom sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πλανήτης — ο ετερόφωτο άστρο που κινείται γύρω από τον ήλιο: Στους εννιά γνωστούς πλανήτες ανήκει και η Γη …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • πλανητῆς — πλανητός wandering fem gen sg (attic epic ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πλανῆτα — πλανήτης masc voc sg πλανήτης masc nom sg (epic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πλανητῶν — πλανήτης masc gen pl πλανητός wandering fem gen pl πλανητός wandering masc/neut gen pl …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πλανήταις — πλανήτης masc dat pl …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πλανήτου — πλανήτης masc gen sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πλανήτῃ — πλανήτης masc dat sg (attic epic ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Ποσειδών — I Θεός της ελληνικής μυθολογίας, γιος του Κρόνου και της Ρέας και αδελφός του Δία και του Άδη. Λέγεται, στα νεότερα χρόνια, και Ποσειδώνας. Σύμφωνα με έναν αρχαίο μύθο, κατά τη διανομή του κόσμου μεταξύ των γιων του Κρόνου, δόθηκε στον Π. η… …   Dictionary of Greek

  • Άρης — I Θεός του πολέμου και από τους μεγαλύτερους θεούς της ελληνικής, αλλά και της λατινικής μυθολογίας. Γιος του Δία και της Ήρας ή μόνο της Ήρας που έμεινε έγκυος με την επαφή άνθους ή της Ενυούς (γι’ αυτό και ονομάζεται Ενυάλιος), που όμως… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”